Duidelijkheid over herverdeling politieformatie.

Vragen ex artikel 43 RVO inzake ‘Herverdelingsproblematiek
politieformatie Limburg’

Sittard-Geleen, 20 juli 2021
VERZONDEN 2 3 JULI 2021

Geachte heer Vroomen,

Op 6 juli 2021 hebben wij uw brief ontvangen met vragen ex artikel 43 RVO inzake de
‘Herverdelingsproblematiek politieformatie Limburg’.

Alvorens we uw vragen beantwoorden willen we graag reageren op de inleiding van uw
brief. In deze inleiding verwijst u naar de raadsinformatiebrief die burgemeester
Verheijen op 6 juli 2021 aan u heeft doen toekomen. In deze brief wordt een toelichting
gegeven op het proces, de uitkomsten en het vervolg van het zogenoemde
‘werklastonderzoek naar de basisteams van de politie Eenheid Limburg’.

Uitkomsten onderzoek
Zoals in de inleiding van uw brief vermeld leidt de formatieberekening op basis van het
werklastonderzoek mogelijk tot een daling van 3,5 fte (van 183,1 fte naar 179,5 fte) in de
formatie van basisteam Westelijke Mijnstreek. Voor de districten Zuid-West Limburg en
Parkstad gezamenlijk leidt de berekening op basis van het werklastonderzoek mogelijk
tot een daling van circa 66 fte. Voor het district Noord en Midden Limburg leidt de
formatieberekening op basis van het onderzoek mogelijk tot een stijging van 66 fte.

Eenheid
In de inleiding van uw brief gaat u uit van een daling van 66 fte voor het ‘korps Zuid-
Limburg’. U stelt dat dit korps werkt als entiteit voor onze regio en dat het aannemelijk is
dat dit ‘inleveren’ ons als gemeente meer gaat raken dan het getal doet vermoeden.

In reactie hierop achten wij het van belang toe te lichten dat sinds de vorming van de
Nationale Politie in 2013 (inwerkingtreding politiewet 2012) geen sprake meer is van een
separate politie-entiteit voor Zuid-Limburg De twee voormalige politieregio’s Limburg
Noord en Limburg Zuid zijn destijds samengevoegd tot de Eenheid Limburg. Binnen
deze Eenheid is sprake van drie districten zoals hierboven vermeld, waarbinnen 12
basisteams zijn ingericht. Het werklastonderzoek uitgevoerd door adviesbureau AEF heeft zich gericht op die basisteams1 en de verdeling van de schaarse politiecapaciteit
tussen die teams De totale formatie van de basisteams blijft daarbij ongewijzigd.

Proces
De uitkomsten van het werklastonderzoek en de implementatie daarvan zijn nog
onderwerp van gesprek. Een definitief besluit is derhalve nog niet genomen. Bevoegd
gezag voor dit besluit zijn de burgemeesters gezamenlijk en de hoofdofficier van justitie
van Limburg Zij zullen hierover in oktober verder het debat voeren. In het geval dat zij
niet tot een (unaniem) besluit komen, besluiten de regioburgemeester en de hoofdofficier
van justitie van Limburg. Dit volgt uit de Politiewet 2012.

Raad
De verdeling van de politiesterkte is onderdeel van het beleidsplan van de Eenheid
Limburg 2020-2023 (behandeld in uw raad van 17 december 2019). De burgemeesters
gezamenlijk en de hoofdofficier van justitie stellen dit regionale beleidsplan vast. Het
wijzigen van de verdeling van de politiesterkte is een aanpassing van het regionale
beleidsplan. Dit betekent dat de gemeenteraad hierover gehoord wordt. Dit volgt uit de
Politiewet 2012. Het moment waarop het horen plaatsvindt is afhankelijk van het
moment waarop een (gedeeltelijke) aanpassing van de formatie van de basisteams of
een nieuw beleidsplan formeel in procedure wordt gebracht. De raad wordt derhalve nog
in positie gebracht om haar standpunt over de verdeling van de politiesterkte kenbaar te
maken

Hieronder treft u onze antwoorden aan op de door u gestelde vragen.

Vraag 1
Op welke wijze zal de formatie reductie van -66 in Zuid-Limburg ons als gemeente gaan
raken? Is te verwachten dat cruciale diensten, waaronder ‘blauw op straat’ en met name
de wijkagent niet meer adequaat geleverd kunnen worden?

Zoals in de inleiding van deze beantwoording vermeld, dient de mogelijke
formatiedaling van circa 66 fte in de districten Zuid-West en Parkstad niet te
worden bezien vanuit een entiteit Zuid-Limburg, maar vanuit de politie Eenheid
Limburg. Tegenover de daling in de districten Zuid-West en Parkstad staat een
stijging in het district Noord en Midden Limburg. De omvang van de totale
formatie van de basisteams binnen de Eenheid Limburg blijft derhalve
ongewijzigd. Binnen deze Eenheid vindt – zo nodig, bijvoorbeeld bij incidenten –
hulp en bijstand plaats tussen (alle) basisteams.

Voor het basisteam Westelijke Mijnstreek (bewakingsgebied gemeenten Sittard-
Geleen, Beek en Stein) is mogelijk sprake van een beperkte formatiedaling van 3,5
fte, van 183,1 fte naar 179,5 fte. Daarmee heeft een mogelijke formatiedaling op
basis van het onderzoek ook een relatief beperkt effect op de operation van het
basisteam. De huidige toebedeling van wijkagenten aan de basisteams blijft
ongewijzigd. Deze toebedeling is gebaseerd op een normering opgenomen in de
Politiewet 2012 (ten minste één wijkagent werkzaam per 5.000 inwoners) en de
afspraken die daarover tussen de politie en het bevoegd gezag (burgemeester en
officier van justitie) zijn gemaakt.

1
Volledigheidshalve wordt vermeld dat de districten ook andere afdelingen kennen, waaronder een rechercheteam, waar de basisteams mee samenwerken en waar zij een beroep op kunnen doen Daarnaast zijn er afdelingen op
Eenheidsniveau georganiseerd, zoals de Dienst Regionale Recherche en de Dienst Regionale Informatie Organisatie.

Vraag 2
Waarom is de weg van de minste weerstand gekozen en besloten tot herverdeling van
de formatie, zonder het basisprobleem ‘generiek tekort aan basisplaatsen’ in overleg met
minister Ollongren of Grapperhaus voortvarend op te lossen?

Er is nog geen besluit genomen over een eventuele herverdeling. Het
werklastonderzoek is gericht op het verdelen van schaarste. De Eenheid Limburg
(de politie zelf, maar ook de regioburgemeester) heeft in het recente verleden
meermaals aangegeven onvoldoende formatie te hebben om te kunnen voldoen
aan de vraag naar capaciteit die een veranderende maatschappij aan de politie
stelt. Gevolg van deze schaarste is dat het bevoegd gezag (de burgemeester(s) en
officier(en) van justitie), samen met de politie, alles eraan doet om de schaarse
capaciteit van de Eenheid zo effectief en efficiënt mogelijk in te zetten. Om die
schaarste (het basisprobleem van te weinig capaciteit) aan te pakken is parallel
aan het werklastonderzoek een lange termijn beïnvloedings-strategie uitgezet
(strategische netwerk- en alliantievorming) met als doel de politiecapaciteit in
Limburg uit te breiden. Met andere woorden: de spreekwoordelijke koek (aan
politiecapaciteit) moet groter worden.

De uitkomsten van het werklastonderzoek bezien, wordt vastgesteld dat bij het
ene basisteam sprake is van een grotere schaarste dan bij het andere. Wanneer
het onderzoek resulteert in een herverdeling van de formatie van de basisteams
dan is sprake van een herverdeling van schaarste. De scheefgroei van schaarste
wordt dan aangepakt. Dit is geen eenvoudig proces. De besluitvorming vraagt een
zorgvuldige afweging en is dan ook niet de weg van de minste weerstand.

Vraag 3
Krijgt de georganiseerde misdaad en de voortgaande ondermijning hierdoor onbedoeld
‘kansen’ om hun tentakels nog verder uit te spreiden?

De effecten van de mogelijke herverdeling van de formatie op lokaal niveau zijn
(nog) niet inzichtelijk. Wel is duidelijk dat een herverdeling de scheefgroei aan
schaarste in de beschikbare politiecapaciteit aanpakt. Minder capaciteit betekent
vanzelfsprekend dat het bevoegd gezag (nog) scherpere keuzes zal moeten maken
ten aanzien van politie-inzet op problematieken die zich voordoen in een
gemeente. Echter, waar in de ene gemeente scherpere keuzes gemaakt dienen te
worden over politie-inzet, zal de andere gemeente (als gevolg van de mogelijke
verdeling) meer mogelijkheden krijgen om problematieken aan te pakken. Dit geldt
voor alle problematieken, niet alleen voor ondermijning. Overigens is de aanpak
van ondermijning niet alleen afhankelijk van de beschikbare politie-inzet.
Complexe problematiek als ondermijning vraagt om een integrale aanpak waarbij
alle relevante partners (waaronder de gemeente) samenwerken, barrières
opwerpen en hun interventies uitvoeren.

Voor het basisteam Westelijke Mijnstreek is mogelijk sprake van een beperkte
formatiedaling van 3,5 fte (van 183,1 fte naar 179,5 fte). Daarmee heeft een
mogelijke herverdeling naar verwachting ook een relatief beperkt effect op de
operation van het basisteam. Bovendien gaat het in het werklastonderzoek alleen
om de formatie van de basisteams. Daar waar grote veiligheidsvraagstukken of
onderzoeken spelen, wordt doorgaans ook ingezet vanuit andere onderdelen van
de politieorganisatie, zoals de districtsrecherche en/of de Dienst Regionale
Recherche.

Vraag 4
Is er voldoende aandacht voor dit probleem in de G40 gemeenten en de VNG? Zijn er
aanvullende acties nodig om VNG en G40 op dit probleem te focussen?

De VNG en G40 hebben voldoende aandacht voor de problematiek van schaarse
beschikbare politiecapaciteit. Via beide gremia wordt bij het kabinet
aangedrongen op forse investeringen om ervoor te zorgen dat de politie op het
noodzakelijke niveau komt en blijft.

Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Sittard-Geleen